Toegangspoort tot elk Fantasyland en tevens het middelpunt van elk Disney park is het sprookjeskasteel. Door hun betoverend karakter en sterke uitstraling maken die kastelen wezenlijk deel uit van de Disney magie. Hun symbolische waarde is dan ook zeer groot. Reeds voor de opening van Disneyland in 1955 werd de afbeelding van het kasteel gebruikt als promotie voor het nieuwe themapark. Zo begonnen op de Amerikaanse zender ABC de eerste Disneyland-programma’s met de figuur van Tinkerbell die het sprookjesachtige bouwwerk op magische wijze verlichtte. Sindsdien werd elk nieuw Disneykasteel op een doeltreffende manier gebruikt als logo voor het park. Talloze variaties van afbeeldingen verschenen op documenten, stickers, verpakkingen, souvenirs en koopwaar in het park en daarbuiten. Zelfs de filmafdeling van The Walt Disney Company begon het kasteel als logo te gebruiken. In het themapark vervult het kasteel tevens een heel praktische rol. Het is namelijk centraal gelegen en steekt hoog boven de andere bouwwerken uit, zodat het vanuit alle hoeken goed te zien is en als oriëntatie kan fungeren.
Griffith Park
Voor Walt Disney zich met hart en ziel op zijn Disneyland in Anaheim stortte, had hij eerst nog de mogelijkheid overwogen om een amusementspark te bouwen aan de overkant van de Riverside Drive, de straat waar de Disney Studio gevestigd was. Op de ontwerptekeningen van Griffith Park, zoals het park zou heten, waren reeds een aantal bekende elementen te bespeuren: een stoomtrein, een cowboydorp, een Mississippi stoomboot, een Skull Rock en een kasteel met slotgracht.
Sleeping Beauty Castle – Disneyland Resort
Toen in 1952 de pas opgerichte WED (Walt Disney Imagineering) begon met het ontwerp van Disneyland kreeg dat kasteel evenals de stoomtrein een belangrijke plaats toebedeeld. Zo dokterden de WED medewerkers voor het park een ingenieus concept uit. Rondom het terrein zou een antieke stoomtrein rijden waarbij het hoofdstation aan de ingang van het park lag. Eenmaal voorbij het station kwamen de bezoekers terecht in de hoofdstraat, Main Street, dat een reproductie was van een stadje uit het Midwesten van de States. Volgens Walt was het belangrijk om de bezoekers in het park in beweging te houden en in dat opzicht zei hij: je moet een lokkertje hebben op het einde van elke straat. Die filosofie hield dus in dat de ontwerpers in het park een aantal visuele magneten moesten voorzien die de bezoekers van de ene attractie naar de andere trokken. En welk lokmiddel konden de ontwerpers beter voorzien aan het einde van Main Street dan een middeleeuws sprookjesslot waarvan er in de States geen enkele exemplaar te bespeuren was.
De bouw van het eerste Disneykasteel verliep niet van een leien dakje. Zo waren er problemen met de bouwinspecteurs in Orange County, het district waar Anaheim gelegen is. Zij hadden geen ervaring met een plek zoals Disneyland. Indien de gewone bouwcodes werden toegepast, zou de constructie van het park buitensporig zijn geweest. De normen voor een hoog kantoorgebouw waren nu eenmaal niet van toepassing op een sprookjeskasteel. De Disney Imagineers probeerden zoveel mogelijk hun methoden en goede intenties te verklaren en in het merendeel van de gevallen waren bouwinspecteurs begrijpend. Zij raakten vooral overtuigd van Disney’s aandacht voor de veiligheid wanneer automatische sprinklerinstallaties werden aangebracht in alle publieke gebouwen. Deze sprinklers zorgden niet alleen voor de nodige veiligheid maar gaven de ontwerpers ook de kans gebruik te maken van materialen die anders als een brandgevaarlijk zouden worden bestempeld.
Inspiratie
De WED ontwerpers van het kasteel vonden inspiratie bij verschillende Franse kastelen en bouwwerken: het 16de eeuwse Château De Chenonceaux, het renaissancistische Châteay de Chambord, het Italiaanse-geïnspireerde kasteel van Chaumont-sur-Loire, het met donjon uitgeruste Château de Ussé en de gotische benedictijnenabdij van Mont Saint-Michel.
Toch werd het ‘Château Disney’ niet opgetrokken uit graniet of natuursteen maar wel uit beton en staal. De torenkoepels, die uit glasvezel zijn, werden gemaakt in de Disney Studio en daarna vervoerd naar Anaheim. Bill Martin, de art director van Fantasyland, wou dolgraag in de hoogste toren een camera obscura installeren zodat bezoekers vanuit dat punt het park konden overschouwen. Aan Eustace Lycet, hoofd van het Studio Camera Departement, werd gevraagd een bezoek te brengen aan het Santa Monica Park, waar een dergelijke camera obscura in gebruik was. Lycet kwam tot het besluit dat het idee niet haalbaar was voor Disneyland omdat er onvoldoende licht zou zijn voor een optimaal effect. Over lichtinval gesproken: Walt Disney stond erop dat het kasteel uitkeek op het zuiden zodat bezoekers die de voorgevel wenste te fotograferen van de beste lichtinval konden genieten.
De bovenste toren reikt tot een hoogte van 22 m maar het geheel ziet er hoger uit omdat gebruik werd maakt van geforceerd perspectief. Bij deze optische techniek worden de dimensies van hoger gelegen delen kunstmatig verminderd om het gevoel van hoogte te versterken. In een echt kasteel zien de bovenste steenblokken, ook al zijn deze even groot als de onderste, er kleiner uit omdat ze simpelweg verderaf liggen. Bij het Disney kasteel werden de stenen in de muren en de kantelen echter in een gegradeerde afmetingen gemaakt. De grote stenen kwamen daarbij aan de onderkant te liggen en de kleinere bovenaan om de illusie van afstand te versterken. Herb Ryman had het kasteel in werkelijkheid een stuk groter willen zien, maar door de korte tijdspanne waarin het park moest worden gebouwd, werd het budget van het kasteel verlaagd. Over de kleur van de daken naar de torenkoepels waren de ontwerpers het aanvankelijk niet eens. Eyvind Earle, één van de hoofd animatoren in het ‘Sleeping Beauty filmproject’ was van mening dat er verschillende kleuren moesten worden gebruikt: oranje, zwart, roze, rood en geel. Maar het was Bill Martin die in overleg met Walt Disney besliste dat blauw de beste keuze was voor alle torenkoepels en daken. Boven de overwelfde doorgang aan de ingang van het kasteel werd het wapenschild van de familie Disney verwerkt (het wapenschild bestaat uit drie leeuwen). De torenspitsen werden bedekt met 22 karaat bladgoud. In 1954 ontwerp Bill Martin de kroonlijsten voor het centrale dak. Deze werden dan vervaardigd uit roodkleurig, geanodiseerd aluminium in de machinewerkplaats van Bob Mattey, een Disney constructeur.
Namen
Tijdens de planning en bouwfase kreeg het Disney kasteel meerdere namen toegewezen. In een prospectus uit 1953 werd het ‘The Medieval Castle’ genoemd. In publiciteitartikels van lokale kranten begin december 1954 en een televisieprogramma over de vordering van de werkzaamheden beschreven Walt Disney het bouwwerk als ‘Snow White Castle’. Tijdens de verdere bouw van het park verscheen het kasteel op promotiemateriaal en ontwerptekeningen onder de naam ‘The Fantasyland Castle’. Naarmate echter de filmstudio meer betrokken raakte in het ‘Sleeping Beauty filmproject’, dat was gestart in 1953, werd de link gelegd met het themapark. Op de openingsdag van Disneyland werd het kasteel dan ook officieel omgedoopt tot ‘Sleeping Beauty’s Castle’.
Ophaalbrug
Toen de cameraploeg van de televisiezender ABC tijdens de openingsceremonie door Main Street was gestapt en de stenen brug had bereikt, werd het ijzeren valhek van het kasteel opgetrokken en de houten ophaalbrug neergelaten. Daarop rende de hele bende Disney figuren het sprookjeskasteel uit. Het is verrassend te weten dat de grote houten lier in de kasteeldoorgang enkel een decoratieve functie heeft. De echt lier voor het inhalen van de kettingen aan de hangbrug zit verborgen in een zolderkamer boven de overwelfde doorgang. In de daarop volgende decennia werd de houten ophaalbrug van het Sleeping Beauty Castle slechts nog één keer neergelaten, namelijk bij de opening van het vernieuwde Fantasyland in 1983. De parkoperatoren kwamen toen tot de vaststelling dat ze meer tegenwicht nodig hadden; de ophaalbrug was er blijkbaar na al die jaren zwaarder op geworden.
Gaslek en brand
De dag voor de grote opening van Disneyland was Sleeping Beauty Castle het toneel geweest van een onrustbarende gebeurtenis. Onder het Kasteel werd toen een gaslek gedetecteerd. Tegenover Merlin’s Magic Shop, één van de winkel in Fantasyland werden reeds enkele blauwe vlammen te bespeuren. De laatste maanden moest het werk immers zo snel vooruit gaan dat vele kabels en buizen werden geïnstalleerd zonder duidelijke aantekeningen. Het was Bill Evans, Disney’s landschapsarchitect die ze achteraf ontdekte toen hij bomen en struiken begon aan de planten. Het gaslek vond plaats op een dag dat het krioelde van perslui in het park. Velen onder hen hoopten het probleem op film vast te leggen. De publiciteitsmedewerkers van Disney deden dan ook al het mogelijke om journalisten en cameramannen ervan te overtuigen geen beelden te maken indien er vuur zou uitbreken. Dat zou immers bij zonder dramatische geweest zijn net voor de Grand Opening.
Het verhaal doet tevens de ronde dat een niets vermoedende Bill Martin via een zij-ingang Fantasyland kwam binnen gewandeld met een brandende pijp in de mond. Een alerte brandweercommandant, die vreesde dat de Art Director zijn eigen Fantasyland in de lucht zou laten vliegen, greep Martin bij de arm en rende met hem naar The Hub. Stel je voor een Fantasyland ontwerper die zijn eigen creatie net voor de opening in rook had laten opgaan.
Invulling en interieur
Bij de opening van Sleeping Beauty Castle in 1955 was het interieur van de boven vertrekken niet toegankelijk voor het publiek. Een gegeven dat vele bezoekers enigszins teleurstelde. Op de gelijkvloerse verdieping was wel aan weerszijden van de kasteeldoorgang een winkeltje te vinden. In de westelijke vleugel was dat de Arts and Crafts Shop waar allerlei kunstvoorwerpen te koop werden aangeboden voor liefhebbers van snoep en andere zoetigheden kon men terecht in de Candy Kitchen, die gevestigd was in de oostelijke vleugel van het kasteel. Het decor van de Candy Kitchen, die later Castle Candy Shop werd genoemd, werd enkel jaren geleden volledig heringericht en herdoopt tot de Castle Heraldry Shop. Bezoekers kunnen er nu de afkomst en geschiedenis van een familienaam opsporen of kiezen uit de collectie wapenschilden, ringen, T-shirts een hoeden versierd met het familiewapen. Ook de Arts & Crafts Shop onderging in de loop der jaren enkele grondige wijzigingen. Nu is het de Castle Christmas Shop: een uiterst sfeervol winkeltje in rood en groen waar het alle dagen wintertijd is.
Op het einde van die 1956 vond Walt Disney de tijd rijp om te beginnen met de promotie van zijn ambitieuze nieuwe langspeeltekenfilm Sleeping Beauty. En hoe kon hij dat beter doen dan door de installatie van een attractie gebaseerd op het verhaal van Aurora in het naar haar genoemde kasteel. Terwijl het ontwerp voor de buitenkant van de kastelen grotendeels in handen was van Herb Ryman en Bill Martin, werd de taak voor design van het interieur toevertrouwd door Walt Disney aan Imagineer Ken Anderson. In samenwerking met het creatieve team van WED kwam een doorloop-attractie tot stand, waarbij scènes uit de film tot leven kwamen door geanimeerde kijkkasten. Yale Gracey dokterde voor de attractie enkele nieuwe special effects uit. Aanvankelijk werd in de Disney Studio gewerkt met een bouwmodel van de attractie om de doeltreffendheid van de verschillende taferelen te kunnen uittesten. Zo werd in het begin gedacht aan een scène met een donkere gang waarvan de muren en vloeren begonnen te trillen telkens wanneer de spoel van het spinnewiel werd aangeraakt. Het geheel leek de Imagineers te angstaanjagend voor de attractie waardoor de scène uiteindelijk werd geschrapt.
Teneinde de doorloop-expositie te kunnen onderbrengen in het Sleeping Beauty Castle werden een aantal zichtbare wijzigingen aan het gebouw aangebracht. Enkele vensters kregen een andere plaats en in de stenen muren werden een ingang en uitgang voor de attractie aangebracht. Binnenin ontstonden nieuwe kamers evenals ruimtes voor de kijkkasten. De binnenruimte van de winkels op de gelijkvloerse verdieping werd verkleind. Delen van het plafond werden tevens verlaagd om de trappen vanuit de tussenverdiepingen te kunnen herbergen. De aparte ingang voor Cast Members bleef behouden omdat er een aantal parkfestiviteiten waren die dansers en trompetblazers voorzagen op de kantelen. Veel veranderingen werden echter aangebracht aan de kleine doorgangen en deuropeningen die toegang verschaffen tot de verschillende torens en de hoger gelegen kamers. Het bovendek van het kasteel (met zicht op Fantasyland) kreeg nieuwe pastel roze muren en aan weerszijden werden nieuwe daken aangebracht voor het overdragen van de trappenhuizen. Achter het balkon bevond zich oorspronkelijk een open overwelfde doorgaan bestaande uit drie delen. Deze werden afgesloten met vensters om de interieurbelichting in de attractie zo min mogelijk te verstoren door het daglicht.
Weetjes
- In 1951 was het kasteel reeds zo populair dat de Amerikaanse koffie fabrikant Hills Brothers Coffee, officiële sponsor van Disneyland, een bouwmodel van het Sleeping Beauty Castle op de markt bracht. In deze ‘Walt Disney’s Sleeping Beauty Castle Kits’ zaten naast de kartonnen uitduwvlakken ook 16 afzonderlijke Sleeping Beauty-figuren, een ophaalbrug met een geheim slot, een werkende katapult en een geïllustreerd sprookjesboek met het verhaal van prinses Aurora.
- In de slotgracht rondom het kasteel zwemmen zwanen.
- De vegetatie aan de waterkant bestaat uit jeneverbesstruiken die special daar waren geplant omdat het één van de weinige groene planten is die de zwaan niet eten.
- In het kasteel is vreemd genoeg het themalied ‘When You Wish Upon A Star’ uit de langspeeltekenfilm Pinocchio te horen. De reden hiervoor is dat Walt Disney zijn Fantasyland wou portretteren als een plaats waar éénieders dromen kunnen uitkomen.
Cinderella Castle – Walt Disney World Resort
Cinderella Castle in het Magic Kingdom is niet alleen 33m hoger dan zijn voorganger in Anaheim, door de vele slanke witte torentjes met blauwe daken ziet het er ook elegantere uit. Inspiratie voor de sprookjesachtige architectuur vonden de Imagineers in de paleizen van Versailles en Fontainebleau en in de kastelen van het Loire-dal in Frankrijk. Maar de belangrijkste inspiratiebron voor het kasteel was het kasteel van Neuschwanstein, één van de lusthoven van de gekke koning Ludwig von Beieren. Cinderella Castle werd opgetrokken uit stalen kokers en glasvezel en is bedekt met zo’n 1.890 liter verf. Onder de grond zijn er geen kerkers te vinden, maar wel dienstgangen voor het dagelijkse beheer van het Magic Kingdom. In het bovenste gedeelte van het kasteel bevinden zich onder meer omroepinstallaties en veiligheidskamers. Helemaal bovenaan is er een appartement dat speciaal werd ingericht voor leden van de familie Disney, maar dat nooit werd gebruikt.
De aandacht die aan de details van Cinderella Castle werd besteed is indrukwekkend. Tot op de hoogste delen, die de bezoekers nooit te zien krijgen, gebeeldhouwde waterspuwers aangebracht. Zuilen in de interieur zijn gedecoreerd met uitgesneden vogels en muizen uit de langspeeltekenfilm Cinderella. In de vijf panelen onder de overwelfde doorgaan van het kasteel zijn prachtige uitgewerkte mozaïken te bewonderen. Deze muurdecoraties van 4,5 m × 3 m werden ontworpen door Dorothea Redmond en met de hand vervaardigd door mozaïekkunstenaar Hans-Joachim Scharff. Ze vertellen het verhaal van Assepoester en de hardvochtige stiefmoeder en twee lelijke stiefzusters, een sprookjesachtige peettante, een omgetoverde pompoen, een knappe prins, een glazen muiltje en een fantastisch happy-end. De realisatie van het kunstwerk nam 18 maanden in beslag. Er werden 1 miljoen stukjes Italiaans glas met 500 verschillende kleuren gebruikt, evenals echt zilver en 14-karaat goud. Een gouden sieraad schittert in de diadeem van de schoonmoeder terwijl een hemelsblauwe kleur straalt in de ogen van Cinderella. Vooral de weergave van de stiefzusters en van de vele bosdieren leunt dicht aan bij de beelden uit de Disney film. Typisch voor Cinderella Castle zijn de wapenschilden die her en der verwerkt zitten in de architectuur. Het wapenschild van de Disney’s hangt in de inkomhal boven de open haard. Andere familiewapens die toebehoren aan Disney medewerkers hangen in de wachtzaal van de King Stefan’s Banquet Hall.
Een wenteltrap in de achterste hal van Cinderella Castle leidt omhoog naar het eerste niveau. Hier bevindt zich de bovengenoemde King Stefan’s Banquet Hall, een middeleeuws restaurant genoemd naar de vader van Sleeping Beauty. Deze rijzige, ronde hal ziet er met zijn hoge zoldering, gotische bogen, loodglazen vensters en opgehangen vaandels heel majestueus uit. Muurschilderingen tonen diverse beelden uit het Magic Kingdom.
Cinderella Castle – Tokyo Disney Resort
Het derde Disney kasteel eveneens een Cinderella Castle staat in Tokyo Disneyland. Het werd geopend op 15 april 1983. De Japanse parkbeheerders stonden erop dat hun Disneyland een nagenoeg exacte kopie zou worden van het originele Disney-park in Anaheim. Het is dan ook vreemd dat niet het stulpje van Sleeping Beauty in Disneyland, maar wel het grotere zusje in het Magic Kingdom, naar Tokyo werd overgebracht. De drang naar ’the real thing’ komt dan weer tot uiting in een ander onderdeel van het park. Zo bevindt zich in Disneyland Anaheim, aan de oostelijke uithoek van de gracht rond Sleeping Beauty Castle, de mysterieuze Snow White Grotto. Dit is een kunstmatige grot waarin de figuren van Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen staan. Die beelden, alle gesculpteerd uit echte witte marmer, arriveerden op een dag aan de Walt Disney Studios verpakt in kratten. Het was een anoniem geschenk met een poststempel uit Italië. Walt Disney vermoedde dat de kunstwerkjes werden gemaakt door studenten aan de kunstacademie. Waarschijnlijk hadden de artiesten in spe zich gebaseerd op stukjes zeep, uitgesneden in de vorm van de Dwergen, die rond die tijd op de markt werden gebracht. Walt Disney was zo onder de indruk dat hij besloot de beelden een plaats te geven in het park. Een art-director was daar echt niet zo gelukkig mee, voornamelijk omdat de figuur van Snow White even groot was als de Dwergen een fout die geen enkele Disney-houwer ooit zou hebben gemaakt. Door Snow White op een hoger gelegen plaats te stellen dan de Dwergen konden de ontwerpers het probleem omzeilen. Ironisch genoeg drongen de Japanse sponsors van Tokyo Disneyland er op aan dat hun Snow White Grotto identiek zou zijn aan de attractie in Anaheim.
Toch schuilen tussen het Cinderella Castle in het Magic Kingdom en haar naamgenote in Tokyo Disneyland een aantal verschillen. Zo is het kasteel van de Japanse Assepoester 4 meter kleiner: 51 meter in plaats van 75 meter. Binnenin en is er geen eetruimte zoals in Florida. Er is wel een shop maar die heet The Glass Slipper. Artiesten tonen er de kunst van het glas snijden, het glasblazen, het damasceren en het beschilderen van porselein.
Het meest unieke aan het Japanse Disney kasteel is toch wel de Cinderella Castle Mystery tour. Dit is een exclusieve doorloop-attractie die de deuren opende op 11 juli 1986 en dat op algemeen verzoek van Japanse bezoekers die dolgraag een kijkje wilde binnen in het indrukwekkende bouwwerk. De opening van de nieuwste attractie ging tevens gepaard met een speciaal evenement, „Mystery of Cinderella Castle” getiteld, dat tot 25 juli 1986 de geheimen van het kasteel belichtte. Drie jaar lang werkte het ontwerpersteam in Walt Disney Imagineering unit samen met de staf van Tokyo Disneyland aan de creatie van een attractie die niet alleen heel uniek, maar ook heel onverwacht is. In plaats van het voor de handliggende verhaal van Cinderella kwam het ontwerpersteam op een heel ander idee: waarom niet alle beruchte booswichten uit Disney-klassiekers zoals Cinderella, Snow White, Fantasia en The Black Cauldron samenbrengen in één attractie? Na het selecteren van 13 basisfragmenten uit de films werden die scènes geïntegreerd in één verhaal. Hoofdfiguur tijdens de mysterieuze tocht is The Magic Mirror uit Disney’s allerleerste langspeeltekenfilm.
Die magische spiegel treedt op als verteller en als antagonist gedurende en zestiental minuten durende tour waarbij de bezoekers de ene uitdaging na de andere staat te wachten. De tour begint in een renaissancistische gallerij. Aan de muren hangen portretten van beroemte Disney helden. Plots verschijnt the Magic Mirror die zegt: „The Real Disney Stars are the Villains”. Het wordt donker in de kamer. De deur naar de kelder en de spiegel nodigt de gasten uit hem te vergezellen naar de onbekende ruimtes van het kasteel om uit te zoeken of het Goede daadwerkelijk het Kwade overwint. De eerst volgende scène is het laboratorium van de Wicked Queen uit Snow White. Na het drinken van haar magische browsel verandert ze in een affreuze helleveeg. De bezoekers kunnen ontkomen aan haar slechte bedoelingen maar belanden algauw in „The Spirit Room”. Dit is een vreemde plaats waar zelfs een activiteit als stappen bojzonder moeilijk wordt. In de volgende donkere gang is alles achterwaarts. Hier zorgt de boosaardige Chernobog uit „Night on Bald Mountain” voor de nodige rillingen. Terwijl de bezoekers steeds dieper het kasteel binnendringen, ontmoeten zij in een donker bos vol doorns Maleficent uit Sleeping Beauty. Tegen een achtergrond van donker en bliksem horen zij hoe de Queen een vloek over hen uitspreekt. In de volgende scène lijkt het einde wel nabij wanneer plots een immense draak oprijst. De vluchtweg loopt via een oude lift. Tot slot daagt The Magic Mirror de bezoekers tot een ontmoeting met The Horned King uit The Balck Cauldron. Deze koning dreigt met behulp van zijn Zwarte Ketel het kasteel te vernietigen en de krachten van het Kwade los te laten.
Op zijn commando komen skeletten tot leven en begint de ketel op een onheilspellende manier te borrelen. Een dappere bezoeker wordt uitgekozen om de boosaardige koning te bestrijden. Zwaaiend met het Zwaard Der Licht van het standbeeld van King Taran slaagt de gast erin, met de nodige portie geluk natuurlijk, The Horned King en zijn vreselijke Zwarte Ketel te verslaan.
Een fantasiekasteel voor Frankrijk
Het kroonjuweel van Disney’s scheppingen staat ongetwijfeld in Marne-la-Vallée: Le Château de la Belle au Bois Dormant (Engels: Sleeping Beauty Castle). Adembenemend, bijna buitenaardse. Toch was het ontwerp en de bouw van Le Château geen evidente zaak. Bij de creatie van het kasteel voor het Europese park konden de Imagineers niet omheen de vraag wat voor kasteel zou nog indruk maken in Frankrijk, het land met het hoogste kastelendichtheid ter wereld. Of hoe kon Disney de concurrentie aangaan met al die echte kastelen wat verderop langs de Loire en in buurland Duitsland? Een andere aanpak was dus vereist
Inspiratie
Zo besloten de Imagineers het begrip ‘kasteel’ opnieuw uit te vinden. In plaats van een realistisch bouwwerk neer te planten, werd teruggegrepen naar datgene waarmee het allemaal begonnen was de animatiefilm en dan in het bijzonder Sleeping Beauty. De stijl en de achtergronden voor die langspeelfilm deden trouwens herinneren aan de Franse handgeweven wandtapijten en aan de kunst van de Renaissance. Zo werden onder meer de beroemde tapisserieën van ‘De Dame met de Eenhoorn’ in het Museum van Cluny gebruikt als inspiratiebron voor de film. Het ontwerp voor Le Château de la Belle au Bois Dormant groeide ook vanuit de 17e eeuwse prentenboek Les très riches Heures du Duc de Berry.
Talloze tekeningen en illustraties van kastelen, burchten en kloosters gingen door de handen van de Imagineers. Zij schrapten uiteindelijk het begrip ‘architectuur’ zoals ze het tot nu toe hadden gekend uit hun gedachten en legden zich toe op de creatie van een kunstwerk uit een Nooitgedachtland van tijdloze fantasie. Om het gevoel van de realiteit helemaal te verbannen besloten ze hun „Chateau” te bouwen aan een rotsachtige heuvel die het kasteel lijkt binnen te dringen. Op die heuvel en aan de voorkant van het kasteel groeien kubusvormige Arizona-cypressen en taxushagen. Een waterval stort zich van de rotsen in de slotgracht. In de grote inkomhal dragen stenen bomen het gewelf en een waterval rust onder de wenteltrap naar de eerste verdieping leidt. Op de bas-reliëfs en andere beeldhouwwerken staan Flora, Fauna en Merryweather evenals vogels en eekhoorns uit de tekenfilm afgebeeld. Een draak leeft onder het kasteel in een grot die verbonden is met de werkkamer van Merlijn De Tovenaar.
Exterieur
Lichtroze muren en luchtboog en 16 torens met blauwe daken en gouden spitsen versterken het droomelement. Heldere wimpels, gouden pinakels, windvanen en weerhaantjes sieren het geheel. De vaandels zijn zo gebouwd, dat ze zelfs als er helemaal geen wind staat, ze toch strak hangen. Over een gekanteelde muur groeien wistariaranken. De talloze gouden windijzers zijn versierd met Franse lelies, sterren en de ‘D’ van Disney. Aan de oostkant van de slotgracht staat Le Puits Magique geïnspireerd door The Wishing Well uit de klassieker Snow White and the Seven Dwarfs. Bezoekers die een wens willen doen kunnen de put bereiken via een kleine houten loopbrug. Boven de hoofdingang van het kasteel bevindt zich een schitterend ovalen venster. Het lijkt op een glasraam maar in werkelijkheid is het een doorschijnend materiaal met wisselende dikte en hoeken op een polarizerende filter. Wanneer de filter roteert, ontstaat het kaleidoscopische effect van een steeds veranderend glasraam. De afbeelding is 1,5 bij 2,5 meter en toont een roos die veranderd in twee duiven. De roos en duiven symboliseren respectievelijk de schoonheid en de mooie stem.
Indeling en interieur
Dat zijn precies de twee gaven die de Fairy Godmothers aan prinses Aurora bij haar geboorte schonken. Een ophaalbrug leidt bezoekers naar een 11,5 m hoge inkomhal met een gewelfde zoldering. We beschreven reeds hoe de natuur deze zaal lijkt binnen te dringen. Wapenschilden en felgekleurde vaandels herinneren aan de film Sleeping Beauty. Het glasraam kan ook vanuit deze ridderzaal bewonderd worden. Bij het betreden van het kasteel zijn bekende melodieën te horen: Once Upon A Dream, de ballade die prinses Aurora zong terwijl ze van haar prins droomde: When You Wish Upon A Star, de bekende sond uit Pinocchio, en A Dream Is A Wish Your Heart Makes uit Cinderella. De orkestarrangementen werden speciaal voor Disneyland Paris geschreven en opgenomen.
In maart 1993 vond op de eerste verdieping van Le Château de opening plaats van de nieuwe doorloop-attractie La Gallerie de la Belle au Bois Dormant. Gebrandschilderde ramen, wandtapijten en verluchte handschriften illustreren er de geschiedenis van de Prinses: die drie Goede Feeën die Aurora overladen met geschenken, Maleficent die haar vloek uitspreekt, de verbranding van de spinnewielen en prins Philip die de Prinses wakker kust. Er is een kleine fontein die eveneens prinses Aurora en de Prins voorstelt. De wandeling brengt bezoekers ook buiten het kasteel. Van op de walmuren krijgen zijn een schitterend zicht op Fantasyland. De terugtocht naar beneden verloopt via een wenteltrap in één van de torentjes.
Negen glas-in-lood ramen werden met de hand vervaardigd door een groep Londense kunstenaars die in Europa een grote bekendheid genieten door hun vakkundige restauratie van kathedralen en Koninklijke paleizen. Acht wandtapijten werden geweven door een groep Franse kunstenaars uit Aubusson. Zij maakten gebruik van 500 jaar oude technieken voor het weven van speciale zijde- en wolgaren die de kleuren lang kunnen vasthouden. Volledige scènes uit de langspeelfilm werden op de tapijten aangebracht de charme van La Galerie de la Belle au Bois Dormant wordt nog versterkt door een knetterend houtvuurtje en de muziek Van Tsjaikovski’s ballet La Belle ou Bois Dormant.
In een uit de rotsen gehouwen kerker van het kasteel, verscholen achter een mistgordijn, ligt een slapende draak. De legend gaat dat Merlijn de Tovenaar hem in zijn ei vond en vervolgens adopteerde. Sindsdien mytische monster voor de bescherming van de kasteel bewoners. Het beest is omringd door stalagmieten en stalactieten en een ondiepe poel. Af en toe beweeft zijn staart, gromt zijn maag en rolt er een druppel kwijl over zijn verweerde lippen, waardoor rimpels ontstaan op het water oppervlak. Plots wordt het geroezemoes van de bezoekers in de kerker hem blijkbaar teveel. Een oog knipperd. Zijn linkervleugel en een gigantische klauw maken nukkige bewegingen. Vonken glijden over het water.
La Tanière du Dragon
Hij gromt, sist, smakt met zijn lippen, blaast rook uit zijn neusgaten om vervolgens opnieuw in slaap te vallen. La Tanière du Dragon is te bereiken via vier toegangswegen: de trap achterin de werkkamer van Merlijn, de westelijke muren, het pad onder de ophaalbrug en een bruggetje ten westen van de ingang van het kasteel. De draak zelf, die 27 m lang is en ruim 2 ton weegt, wordt omschreven als één van Disney’s geavanceerde Audio-Animatronics. Zijn levensechtheid zorgt vaak voor enkele bange momenten bij de allerkleinsten. Le Dragon was trouwens één van de laatste projecten waaraan de robot expert Dave Feiten zijn medewerking verleende.
Dave Feiten werkte tijdens zijn loopbaan bij Disney aan een groot aantal Audio-Animatronics, waaronder deze voor Great Moments with Mr. Lincoln, Pirates of the Caribbean, Star Tours en Splash Mountain.
In Le Château zijn eveneens twee winkeltjes te vinden. Merlin l’Enchanteur, in de westelijke vleugel van het kasteel, werd ingericht als het atelier van de tovenaar zelve. Middeleeuwse muziek versterkt het betoverend karakter van deze ruimte. De instrumenten van Merlijn en een verzameling exotische voorwerpen worden hier tentoongesteld. Overal zin ingenieuze apparaten te bespeuren, waaronder een ‚liftje’ voor het naar boven halen van de spullen de lager gelegen vertrekken. Er is een in steenhouwen open haard. In versierde houten meubelen ligt van alles uitgestald: houden of tinnen aardewerk, figuurtjes van ridders en tovenaars, lichtgevende draken op wieltjes, maar ook puzzels, snoepblikjes, juwelenkistjes, … In de vleugel aan de oostkant bevindt zich La Boutique du Château. Hier wordt het hele jaar door Kerstmis gevierd. Het gotische interieur omvat een roodgroene tegelvloer. Een met bloemmotieven versierd gewelf, een open haard en een glas-in-lood raam met de beeltenis van King Stephen en King Hubert. Boven de stenen haard hangt een bas-relief met de dierenvrienden van prinses Aurora.
Verjaardagen
Ter gelegenheid van de eerste en vijfde verjaardag van het kasteel helemaal versierd. Bij de eerste verjaardag van Disneyland Paris in 1993 werd het kasteel omgedoopt tot Le Château Gâteau, een kasteeltaart bedekt met slagroom en aardbeien. En op de heuvel naast het kasteel een grote ‘1’. In 1997 kreeg het kasteel een tweede keer een grote make-over voor de 5de verjaardag. Hier werd het icoon van het Disneyland Park versierd met grote narrenkappen die perfect paste in het thema Carnaval des Fous, geïnspireerd op de Disney Classic The Hunchback of Notre Dame.
Sleeping Beauty Castle – Hong Kong Disneyland Resort
Intussen is China nog twee Disneykastelen rijker. In Hong Kong Disneyland werd gekozen voor een exacte kopie van het originele Sleeping Beauty Castle van Disneyland in Anaheim.
Enchanted Storybook Castle – Shanghai Disney Resort
In het nieuwe Shanghai Disneyland, dat zal geopend worden op 16 juni 2016, hebben de Disney Imagineers een volledig nieuwe kasteel gecreëerd. Dit is het grootste Disneykasteel ooit gebouwd en is niet van één prinses zoals Cinderella’s Castle of Sleeping Beauty’s Castle, maar een kasteel van alle Disney prinsessen.
